Khôn lỏi là gì mà các bố mẹ cần phải biết để giúp trẻ phát triển đúng hướng hơn. Tránh lầm tưởng nó giống với sự thông minh. Hãy cùng TOPKID tìm hiểu về khôn lỏi là gì và dấu hiệu nhận biết con khôn lỏi qua bài viết dưới đây nhé!
Khôn lỏi là gì?
Trẻ khôn lỏi là những đứa trẻ thường hay sử dụng mánh khóe và mẹo vặt nhằm đạt được mục đích nhất thời của mình mà không quan tâm đến những người xung quanh. Khôn lỏi không phải là một phẩm chất của thông minh mà nó có những ảnh hưởng tiêu cực đến nhận định và phát triển của trẻ. Trên thực tế, việc khôn lỏi có thể ảnh hưởng đến khả năng xây dựng nền tảng kiến thức và kỹ năng cần thiết cho tương lai cho bé.
Dấu hiệu nhận biết trẻ khôn lỏi
Một số dấu hiệu nhận biết con khôn lỏi mà ba mẹ cần lưu ý:
- Con hay tìm cách trốn học, trốn việc, đi chơi bừa bãi.
- Con hay lý sự cùn, bao biện cho lỗi lầm, đổ lỗi cho người khác và hoàn cảnh mà có nhận trách nhiệm.
- Con chỉ quan tâm đến lợi ích của mình, không chia sẻ với bạn bè, hay ăn hiếp những người yếu hơn.
- Con hay nịnh nọt, lấy lòng những người có ích cho mình, luôn tỏ ra biết tuốt.
- Con luôn cho mình là đúng và không chịu nghe lời khuyên của người lớn.
- Con có thói quen hay nhờ vả mà không biết tự làm lấy.
Ba mẹ có thể cảm thấy vui vẻ và tự hào khi thấy con khôn lỏi. Nhưng đó là một sai lầm lớn nếu ba mẹ cười xòa, khen ngợi hay kể lại những hành động “khôn lỏi” của con cho người khác nghe. Điều đó sẽ làm con nghĩ rằng hành động con làm là đúng đắn. Con sẽ không có động lực để thay đổi hành vi. Khi lớn lên, con sẽ càng trở nên mánh khóe hơn.
Trong xã hội hiện đại, khôn lỏi không phải là phẩm chất của người thành công và hạnh phúc. Ngược lại, khôn lỏi sẽ khiến con gặp nhiều rắc rối, khó hòa nhập với môi trường xung quanh, không được mọi người tôn trọng.
Tác hại của trẻ khôn lỏi là gì?
Một số tác hại khôn lỏi ảnh hưởng đến tương lai của trẻ:
Thiếu trách nhiệm và sự lẩn tránh
Trẻ có thể trốn tránh trách nhiệm, việc học hoặc làm việc và thay vào đó tìm cách né tránh qua những mánh khóe và lý do giả tạo. Điều này không chỉ gây ảnh hưởng đến thành tích học tập và phát triển cá nhân của trẻ mà còn làm mất đi khả năng tự tin và trách nhiệm của họ.
Ích kỷ và thiếu sự sẻ chia
Trẻ có thể chỉ quan tâm đến lợi ích cá nhân và không muốn chia sẻ hoặc giúp đỡ người khác. Họ có thể lợi dụng những mánh khóe để có được những lợi ích riêng mà không để ý đến cảm xúc và nhu cầu của người khác xung quanh.
Thiếu tôn trọng và sự tin tưởng
Trẻ thường sử dụng mánh khóe và lừa dối để đạt được mục đích của mình sẽ dẫn đến việc người khác mất lòng tin và không tôn trọng. Điều này có thể tạo ra một môi trường xã hội không lành mạnh và gây cản trở trong việc xây dựng mối quan hệ và tương tác xã hội.
Thiếu sự phát triển tư duy và hiểu biết sâu sắc
Khôn lỏi dựa trên bề nổi và không có sự chiều sâu về hiểu biết. Trẻ chỉ tìm cách giải quyết vấn đề ngay lập tức mà không tìm hiểu và hiểu rõ vấn đề. Điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng tư duy sáng tạo, giải quyết vấn đề và phát triển kiến thức của trẻ.
Phân biệt khôn lỏi và khôn ngoan
Khôn lỏi và khôn ngoan là hai khái niệm hoàn toàn khác nhau. Dưới đây là sự khác biệt giữa hai đặc điểm tính cách này:
Khôn lỏi
Khôn lỏi liên quan đến những hành động lanh lẹ, mánh khóe, mẹo vặt để đạt được mục đích nhất thời của bản thân. Điều này có thể bao gồm việc tìm cách trốn học, trốn việc, đổ lỗi cho người khác, chỉ quan tâm đến lợi ích cá nhân, nịnh nọt người khác để lấy lòng, và luôn cho mình là đúng mà không chịu nghe lời khuyên. “Khôn lỏi” thường dựa trên bề nổi và thiếu sự chiều sâu hiểu biết và tư duy.
Khôn ngoan
Khôn ngoan liên quan đến khả năng hiểu và áp dụng tri thức, giải quyết vấn đề, tư duy sáng tạo và học hỏi. Người khôn ngoan có khả năng nhận thức, phân tích, suy luận và đưa ra quyết định thông minh dựa trên kiến thức và hiểu biết của mình. Khôn ngoan không chỉ liên quan đến khả năng học thuật mà còn bao gồm cả khả năng xã hội, tư duy logic, sáng tạo và thích ứng với môi trường xung quanh.
Tóm lại, khôn lỏi là những hành động lanh lẹ và mánh khóe để đạt được lợi ích cá nhân nhất thời. Trong khi khôn ngoan là khả năng hiểu biết, tư duy và giải quyết vấn đề một cách sáng tạo và nhất quán.
Cách giúp trẻ khắc phục tính khôn lỏi
Để giúp con khắc phục tính cách xấu này, ba mẹ hãy dựa vào những biểu hiện của con và ứng xử một cách khéo léo nhằm giúp con tự nhận ra hành động không đúng đắn của mình. Dưới đây là một số cách ba mẹ có thể áp dụng:
Khi trẻ lý sự cùn, đùn đẩy trách nhiệm
Ba mẹ hãy kiên nhẫn hỏi rõ sự việc, xác minh các chi tiết và bỏ qua các cái cớ của con. Ba mẹ hãy giúp con nhận ra rằng việc gây ra sai sót là bình thường, quan trọng là phải chịu trách nhiệm và sửa chữa. Đừng để con thấy xấu hổ hay bị trừng phạt quá nặng nề.
Khi trẻ ích kỷ không muốn chia sẻ
Khi con có hành động chỉ muốn giữ lợi ích cho bản thân mà không muốn chia sẻ với bạn bè. Ba mẹ hãy thử hỏi xem cảm xúc của con như thế nào nếu con bị bạn đối xử như cách con đã làm với bạn. Nếu con tự tin trả lời:
“Con không bao giờ bị vậy cả, chỉ có bạn đó ngốc mới bị thôi”
Ba mẹ hãy tỏ vẻ ngạc nhiên:
“Thế à, ba mẹ thì hay chia sẻ đồ ăn, đồ chơi với bạn bè lắm, nhưng bạn bè không nghĩ ba mẹ ngốc, mà còn cho lại ba mẹ nữa. Nếu bạn bè nghĩ ba mẹ ngốc, thì ba mẹ sẽ rất buồn, và sẽ mong rằng không ai đối xử với ba mẹ như vậy”
Đừng chỉ trích con, hãy để con tự cảm nhận việc làm của mình qua một câu chuyện tương tự.
Xem thêm: 15 Cách dạy con của người Nhật rèn luyện tính kỷ luật, tự giác
Khi thấy trẻ lấy lòng, nịnh bợ người khác
Khi con có hành động lấy lòng và nịnh bợ người khác vì mục lợi ích cá nhân của bản thân. Ba mẹ hãy giải thích cho con về hành động đó là không tốt và giúp con nhận ra giá trị của con từ đó khuyến khích con hành động đúng đắn.
Đối phó với mánh khóe của trẻ
Ví dụ bé không muốn ngủ trưa nên tới giờ thì quấn lấy ông bà, bảo con thương, con muốn chơi với ông bà. Hoặc giả bệnh để khỏi đi học. Trường hợp này ba mẹ đừng vội lật tẩy bé, bé sẽ càng cố chứng minh cho mình. Hãy tạo ra một tình huống khác để làm bé quên đi ý định của mình.
Ví dụ: “Ôi, ông bà thương con lắm. Nhưng ông bà cũng phải đi làm việc này việc kia. Con có muốn giúp ông bà không? Hay là con muốn nghe ông bà kể chuyện gì?” Hoặc: “Con ốm à? Ba mẹ lo lắm. Nào để ba mẹ kiểm tra nhiệt độ của con. Nếu sốt cao quá thì phải đi khám bác sĩ đấy. Bác sĩ có thể tiêm thuốc hoặc cho uống thuốc đắng lắm đó”.
Xem thêm: Khoan mắng khi chính ba mẹ chưa tìm ra cách dạy trẻ lười học phù hợp
Xây dựng trách nhiệm
Ba mẹ có thể kiên nhẫn và quan tâm hỏi rõ vấn đề, xác minh chi tiết và khuyến khích trẻ chịu trách nhiệm và sửa chữa khi gây ra sai sót. Tránh trừng phạt quá nặng và thúc đẩy trẻ nhận ra rằng việc gây lỗi là bình thường và quan trọng là phải chịu trách nhiệm.
Khuyến khích trẻ chia sẻ
Ba mẹ nên hỏi về cảm xúc của trẻ khi bị đối xử không công bằng và giúp trẻ nhận ra tầm quan trọng của việc chia sẻ và giúp đỡ người khác. Bằng cách tạo ra các tình huống và câu chuyện ví dụ, trẻ có thể hiểu được giá trị của việc chia sẻ và đóng góp cho cộng đồng xung quanh.
Xây dựng sự tự tin và giá trị bản thân
Ba mẹ có thể khuyến khích trẻ chia sẻ những kỹ năng và bộ lộ sở thích cá nhân của mình. Điều này giúp trẻ nhận ra giá trị bản thân và tự tin trong việc giao tiếp với người khác. Thay vì chỉ quan tâm đến việc lấy lòng và nịnh nọt người khác.
Khuyến khích trẻ tư duy sáng tạo
Ba mẹ nên khuyến khích trẻ tìm hiểu sâu về nguyên nhân vấn đề, khám phá giải pháp và thúc đẩy tư duy sáng tạo. Việc khuyến khích trẻ đặt câu hỏi và suy ngẫm sẽ giúp trẻ phát huy khả năng sáng tạo. Tìm hiểu kiến thức mới giúp bé hiểu sâu hơn về thế giới xung quanh.
Xem thêm: Dấu hiệu trẻ nghiện điện thoại và cách cai nghiện hiệu quả
Kết luận
Khôn lỏi có những ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển và nhận định của trẻ. Do đó bố mẹ nên xây dựng cho con tính trách nhiệm, sự tự tin kết hợp khuyến khích con chia sẻ sẽ giúp con vượt qua tính khôn lỏi. Quan trọng nhất, ba mẹ cần trở thành người hướng dẫn và hỗ trợ trẻ phát triển những giá trị đúng đắn. Qua bài viết, TOPKID hy vọng ba mẹ đã có cho mình cách giúp con vượt qua tính xấu và hướng con phát triển đúng đắn.
