Trong những năm gần đây, phương pháp Montessori ngày càng được nhiều phụ huynh tại Việt Nam quan tâm như một giải pháp giáo dục toàn diện và hiện đại dành cho trẻ nhỏ, đặc biệt trong giai đoạn từ 0–6 tuổi – thời điểm “vàng” để phát triển não bộ và nhân cách. Tuy nhiên, không phải ai cũng thực sự hiểu rõ phương pháp Montessori là gì, liệu nó có phù hợp với con mình không, và cần lưu ý gì khi áp dụng?
Học viện TOPKID EDUALL sẽ giúp bố mẹ hiểu rõ hơn về phương pháp montessori, phương pháp toàn diện dành cho các bậc cha mẹ hiện đại, đang tìm kiếm một phương pháp giáo dục thực sự hiệu quả, bền vững cho con ngay từ những năm đầu đời.
Phương pháp Montessori là gì?
Phương pháp Montessori là một phương pháp giáo dục toàn diện được phát triển bởi bác sĩ, nhà tâm lý học, nhà giáo dục người Ý Maria Montessori vào đầu thế kỷ 20. Cốt lõi của phương pháp này là tôn trọng sự phát triển tự nhiên và cá nhân hóa của từng đứa trẻ, chứ không bị ép buộc vào một khuôn mẫu có sẵn như các phương pháp truyền thống, giúp trẻ phát huy tối đa tiềm năng trong môi trường học tập được thiết kế khoa học.
Trong môi trường Montessori, trẻ không chỉ được học các kiến thức học thuật mà còn được giáo dục về kỹ năng sống, tư duy độc lập, tinh thần trách nhiệm và tính tự giác. Mỗi hoạt động đều được thiết kế phù hợp với trẻ, từ đó hình thành tư duy và nhân cách bền vững.
Montessori đặc biệt hiệu quả trong giai đoạn từ 0–6 tuổi – thời kỳ “vàng” trong phát triển não bộ, khi trẻ có khả năng hấp thụ kiến thức một cách tự nhiên như “bọt biển”.
Ưu điểm của phương pháp Montessori là gì?
1. Phát triển toàn diện
Montessori giúp trẻ phát triển đồng đều 5 khía cạnh:
- Giác quan: phân biệt âm thanh, màu sắc, hình khối.
- Vận động tinh: dùng tay linh hoạt qua các hoạt động như xếp hình, đổ nước, cài cúc.
- Ngôn ngữ: mở rộng vốn từ, khả năng diễn đạt.
- Toán học cơ bản: đếm, phân loại, làm quen với khái niệm trừ – cộng.
- Kỹ năng sống và văn hóa: tự phục vụ, hiểu biết xã hội, kỹ năng hợp tác.
2. Khuyến khích tính tự lập và chủ động
Trẻ trong lớp Montessori được phép chọn bài học mình yêu thích, làm việc với nhịp độ riêng và hoàn thành công việc một cách độc lập. Điều này giúp hình thành thói quen làm việc có trách nhiệm và tự chủ từ sớm.
3. Học tập dựa trên trải nghiệm thực tế
Thay vì tiếp nhận kiến thức một chiều, trẻ được “chạm”, “cầm”, “thử” và “khám phá”. Các giáo cụ như bảng chữ cái cát, hạt đếm, hình học 3D… được thiết kế để trẻ hiểu sâu bản chất vấn đề qua trải nghiệm trực tiếp.
4. Tôn trọng cá tính của từng trẻ
Không so sánh, không ép buộc – đây là môi trường nơi trẻ được là chính mình. Giáo viên chỉ đóng vai trò người quan sát và hướng dẫn, giúp trẻ tự điều chỉnh hành vi qua các bài học thực tế.
5. Tăng khả năng tập trung và kiên nhẫn
Trong lớp học Montessori, trẻ có thể làm việc với một hoạt động trong vòng 20–45 phút mà không bị gián đoạn – rèn luyện khả năng tập trung sâu và kiểm soát bản thân, nền tảng cho học tập và làm việc trong tương lai.
Nhược điểm của phương pháp Montessori là gì?
1. Chi phí cao
Việc xây dựng một lớp học Montessori đúng chuẩn cần:
- Giáo viên được đào tạo bài bản theo chương trình AMI (Association Montessori Internationale).
- Hệ thống giáo cụ nhập khẩu chất lượng cao.
- Môi trường học được thiết kế phù hợp cho từng giai đoạn phát triển của trẻ.
Tất cả yếu tố này khiến học phí của các lớp Montessori cao hơn mặt bằng chung, đặc biệt tại các thành phố lớn.
2. Khó triển khai đồng bộ giữa nhà và trường
Montessori không chỉ là phương pháp học mà còn là triết lý sống. Nếu chỉ áp dụng tại trường mà không được duy trì tại nhà, trẻ có thể khó thích nghi hoặc giảm hiệu quả trong việc hình thành thói quen tự lập.
3. Yêu cầu cao từ giáo viên và phụ huynh
Không phải ai cũng có thể làm giáo viên Montessori. Người hướng dẫn cần kiên nhẫn, có khả năng quan sát tốt và không can thiệp quá mức. Tương tự, phụ huynh cũng cần hiểu rõ phương pháp để hỗ trợ trẻ đúng cách tại nhà.
4. Thiếu tính linh hoạt với trẻ hướng ngoại
Một số trẻ hoạt bát, thích tương tác nhóm có thể cảm thấy thiếu năng động trong lớp học Montessori, nơi nhấn mạnh hoạt động độc lập. Tuy nhiên, điều này có thể được điều chỉnh bằng các hoạt động nhóm linh hoạt nếu giáo viên hiểu rõ tâm lý từng trẻ.
Độ tuổi nào có thể tham gia phương pháp Montessori?
Phương pháp Montessori áp dụng hiệu quả từ giai đoạn sơ sinh đến 6 tuổi, chia thành hai mốc chính:
- Giai đoạn 0-3 tuổi (0-36 tháng): Tập trung phát triển vận động, ngôn ngữ sơ khởi, kỹ năng tự chăm sóc.
- Giai đoạn 3-6 tuổi (36-72 tháng): Phát triển học thuật sơ cấp (chữ cái, số học, khoa học), kỹ năng xã hội, tư duy độc lập.
Xem thêm: 9 Nguyên tắc phương pháp Montessori cho trẻ từ 0-6 tuổi tại đây
Kết luận
Phương pháp Montessori là phương pháp giáo dục khơi dậy tiềm năng tự nhiên trong mỗi đứa trẻ, giúp các em trở thành người học suốt đời, biết tự lập, tôn trọng bản thân và người khác.
Dù có những thách thức về chi phí, tính đồng bộ và yêu cầu đào tạo, Montessori vẫn là một trong những lựa chọn ưu việt nếu phụ huynh thực sự muốn đầu tư vào giai đoạn phát triển nền tảng của con.
Nếu ba mẹ đang cân nhắc phương pháp này, hãy dành thời gian tham quan lớp học, tìm hiểu giáo viên và thử cho trẻ trải nghiệm lớp học thử – đó là cách tốt nhất để đánh giá liệu Montessori có phù hợp với con bạn hay không.
